Coincidindo coa asistencia a unha Xornada eTwinning organizada pola Asesoría de Linguas Estranxeiras do CEP de Santander xunto á Unidade Técnica de Innovación Educativa da Consellería de Educación, Cultura e Deporte de Cantabria, o Servizo Nacional de Apoio eTwinning tivo a oportunidade de visitar o colexio público María Sanz de Sautuola en Santander.
No ano europeo da inclusión, este centro escolar é un exemplo de como centrar os esforzos na atención á diversidade buscando o éxito educativo de todos os seus alumnos de maneira efectiva. Situado nunha zona socialmente desfavorecida, o colexio público María Sanz de Sautuola caracterizouse e foi premiado por “contribuír de maneira determinante ó avance educativo de todos os seus alumnos e en concreto da comunidade xitana“. Feito que se viu recoñecido no 2017 co Premio ‘Educación é futuro’ outorgado pola Fundación Secretariado Xitano.
Para Santiago Ferreiro, director do centro escolar, está moi claro que son os docentes os que deben liderar os cambios nun centro. A experiencia demostroulle que non se pode esperar que as familias, alumnos ou administracións veñan cambiar algo nun entorno desfavorecido como era o seu. Segundo nos di farano “ cando os convenzamos do que facemos e de como o facemos”.
Desde o seu posto de director, Santiago entende o liderazgo como unha actividade compartida, non só co seu equipo directivo e, por suposto, cos docentes que conforman o claustro do centro escolar. Tamén, entende que hai que abrir e preparar un camiño ancho e plano para invitar a outros axentes a unirse. Axentes que forman parte do entorno, desde o persoal non docente, familias, alumnos, administración educativa ata incluso outras entidades que cos seus coñecementos e experiencia sumaron esforzos na mellora do centro educativo.
Entrevista a Santiago Ferreiro Míguez, director do CEIP “Mª Sanz de Sautuola”, Santander (Cantabria)
1.- Como é o CEIP María Sanz de Sautuola en 2017?:
Nesta viaxe dos últimos 15 anos, o colexio converteuse actualmente en:
– Unha referencia importante no barrio.
– Un centro aberto á comunidade( desde as 7,30 ás 22,30), con bastantes entidades realizando actividades culturais e de ocio no horario extraescolar, con posibilidades de participación para os alumnos e as súas familias.
– Unha referencia en Cantabria en canto á participación en distintos proxectos de innovación pedagóxica.
– Un centro ocupado e PREOCUPADO por atender adecuadamente TODAS as necesidades dos nosos nenos.
– Un centro OBSESIONADO con mellorar as expectativas académicas dos nosos alumnos.
– Un entorno de CONVIVENCIA POSITIVA.
2.- Se botas a vista atrás, ¿como era o CEIP María Sanz de Sautuola fai 20 anos?
Era un centro con moitos problemas de convivencia, de rexeitamento cara o alumnado xitano (especialmente o do poboado de chabolas), sen presenza de innovación pedagóxica e con baixas expectativas académicas (especialmente co alumnado xitano). Tamén existía unha baixa motivación profesional no claustro e non había implicación do centro cos problemas externos que poideran ter moitas familias.
3.- Cal foi o detonante que produciu esta evolución?:
O detonante foi precisamente a mala convivencia, a busca dunha mellora significativa da mesma, para poder ter un ambiente de aula e de centro máis normalizado. O punto sobre o que xirou este cambio foi un maior PROTAGONISMO do alumnado na súa educación, na xestión de responsabilidades do centro, para querelo e sentilo seu.
4.- Cales son as claves para conseguir a implicación da comunidade educativa: docentes, alumnos e familias?:
En xeral, preocuparse polos problemas reais de cada sector e escoitar e ter en conta as súas opinións e ideas sobre o funcionamento diario ou xeral do centro.
- Docentesy non docentes: hai que garantir as mellores condicións de traballo posibles (personais, emocionais e profesionais).
- Familias: hai que garantir e transmitir o concepto de “entorno seguro, de confianza e cariño” para os seus fillos.
- Alumnos: permitir e incentivar a súa participación na xestión de responsabilidades do centro, para arraigar e aumentar o seu sentimento de pertenza.
5.- Podería resumir ou enumerar os pilares fundamentais para lograr a inclusión nun centro cunha maioría de alumnos con perfís de risco?
Para que as nosas intencións queden claras desde o principio, na primeira páxina do noso Proxecto Educativo marcámonos como primeiro obxectivo que os nosos alumnos SEXAN FELICES.
Os pilares do noso Proxecto Educativo son:
- A educación emocional.
- A atención á diversidade na súa concepción máis radical.
- A apertura á comunidade como referencia básica do entorno.
- A innovación TIC para evitar a “brecha dixital” ademais da social.
Partindo disto, desde fai máis de 10 anos traballamos as relacións interpersonais de todos os profesionais do centro, independentemente do seu posto de traballo e función. A formación docente realízase en equipo (cunha participación moi alta do claustro) desde fai 9 anos. Desta forma é máis fácil implantar ideas xerais e realizar unha transferencia máis sólida á práctica de aula.
6.- Que supón para o centro a participación nun proxecto como Samsung Smart School ou eTwinning?. ¿Inclúense na PGA?
Xa están incluídos na PGA, como sucede con todos os proxectos e plans que poñemos en marcha.
Para os profesionais do centro a participación en proxectos destas características supón unha oportunidade de coñecer actuacións innovadoras e de ampliar a nosa visión local desde unha perspectiva global. Tamén supón unha reflexión sobre a nosa práctica docente individual e como equipo. Para os alumnos supón coñecer novas “portas” de aprendizaxe que os accheguen ó seu éxito educativo.
Na foto (izda a dta.): Santiago Ferreiro (director) , Silvia Casquete (docente eTwinning) , Manuel Gutiérrez (docente TIC) , Olga Paniagua(SNA eTwinning), Miriam Páramo (docente eTwinning) Mª José Marinas (Unidad Técnica de Innovación Educativa. Consejería Cantabria), Kevin Alexander Salvage (Departamento Lenguas Extranjeras, CEP Cantabria)
Entrevista a Miriam Páramo Arrroyo e Silvia Casquete, docentes actualmente implicadas nun proxecto eTwinning:
- Agora mesmo estades traballando nun proxecto eTwinning Nacional ¿Cal foi a motivación que vos fixo iniciar o proxecto?
A motivación veu a través do proxecto Samsung Smart School xa que a súa proposta para este curso é realizar un traballo colaborativo intercentros a través da plataforma eTwinning. Para nós é algo novidoso posto que nunca o utilizaramos, pero á súa vez está resultando moi enriquecedor e positivo debido ó seu amplo abano de posibilidades de aprendizaxe.
A motivación tamén se ve enriquecida diariamente cando nos poñemos a traballar co noso alumnado xa que eles están moi emocionados e contentos ó aprender con esta ferramenta e ver que as súas aprendizaxes son menos costosas e lles supón menos esforzo (iso cren eles). A idea de compartir as súas experiencias curriculares con outros compañeiros doutros centros empúxaos a querer superarse
- Cales son os beneficios de incluír este tipo de proxectos na aula?
A posta en marcha do proxecto supón para nós un cambio metodolóxico importante e moi beneficioso porque nos axudou a adaptar as nosas clases ás necesidades individuais dos nosos alumnos; incluso nos cambiou a forma na que manexamos as súas aprendizaxes e as súas condutas. Para os alumnos tamén supuxo un cambio xa que se converten en protagonistas das súas propias aprendizaxes favorecendo sen dúbida, a aprendizaxe significativa e cooperativa.
Os beneficios que percibimos desde o noso punto de vista son:
- Melloran a aprendizaxe favorecen a realización de actividades cooperativas, así como o desenvolvemento de habilidades cognitivas e unha maior adquisición das competencias básicas dixitais.
- Melloran o rendemento dos estudantes tanto nas Tics como en todas as áreas, xa que o nivel de motivación aumenta considerablemente.
- Permiten unha maior flexibilidade na aula e favorecen unha aprendizaxe máis personalizada especialmente do alumnado con necesidades específicas de apoio educativo.
- Que valor engade eTwinning?
Fundamentalmente o que máis destacamos de eTwinning é a posibilidade que ofrece ós alumnos de interrelacionarse con nenos doutros centros.
Tamén o coñecemento da aprendizaxe duotras formas de vida, coas súas tradicións e culturas que lles fai reflexionar e ampliar os seus horizontes respecto á súa vida cotiá.
E por suposto, a aprendizaxe de novas metodoloxías para traballar de forma colaborativa mediante esta plataforma.
- De que maneira un proxecto como eTwinning pode axudar a favorecer a inclusión?
É importante destacar que nas nosas aulas de 6º de Educación Primaria temos alumnado con desfases curriculares que oscilan entre 1º e 6º de EP e como xa mencionamos na pregunta número 2, traballar por proxectos estanos permitindo que todo o noso alumnado poida desenvolver os mesmos contidos e participar de forma máis activa na súa propia aprendizaxe. De aí que a nosa satisfacción aumente considerablemente ó velos felices a eles e máis motivados porque traballan o mesmo que os seus compañeiros.
Evidentemente, cada un mostrará as evidencias propias do seu nivel curricular.
Entrevista ó alumno Manu Jiménez
Manu é un alumno de etnia xitana con necesidades específicas de apoio educativo. Na actualidade cursa 6º de Primaria no CEIP María Sanz de Sautuola e é un membro do proxecto eTwinning ” De Norte a Norte, buscando novos horizontes” xunto ós seus compañeiros de clase. Na nosa visita tivemos o pracer de falar con el mentres traballaba en clase cos seus compañeiros. Manu compartiu as súas impresións con nós. Coas súas palabras, indicounos que traballar en eTwinning motivábao e facíalle sentir que melloraba na súa aprendizaxe. Ademais, permitíalle realizar as mesmas actividades que os seus compañeiros de clase. Dámos as grazas a Manu por compartir as súas impresións con todos nós nesta entrevista que amablemente gravou coa súa profesora.
