Cidadanía dixital: Use and Abuse of Social Networks and its Impact on Teenagers, Families and School

17 de Xaneiro de 201718 de Setembro de 2017 by Cesar Herrero

Cidadanía dixital (tamén denominada cibercidadanía ou e-cidadanía) defínese como as normas de comportamento que lle concirnen ao uso da tecnoloxía.

A Cidadanía dixital supón a comprensión de asuntos humanos, culturais e sociais relacionados co uso das Tecnoloxías da Información e a Comunicación (TIC), así como a aplicación de condutas pertinentes a esa comprensión e aos principios que a orientan: ética, legalidade, seguridade e responsabilidade no uso de Internet, as redes sociais e as tecnoloxías dispoñibles.

Título do proxecto:

 Use and Abuse of Social Networks and its Impact on Teenagers, Families and School

Centro escolar:

 IES ISAAC ALBÉNIZ

Docentes:

64 docentes no centro escolar

Comunidade autónoma:

Madrid

Países socios:

Italia

Romanía

Etapa educativa:

 Secundaria

Áreas /Materias:

O proxecto coordínano os profesores de inglés pero ao ser tema de titorías todos os departamentos están implicados.

Idioma:

 Inglés

Descrición:

O proxecto trata fundamentalmente de formar familias, profesorado e alumnado no correcto uso das redes sociais para ensinarlles a evitar conflitos derivados dun mal uso.

Sabemos que os nosos alumnos usan as redes sociais sen ningún tipo de axuda nin formación xa que os encargados desta función, de educalos, tampouco temos a información necesaria.

Tanto as familias coma os profesores educamos os nosos alumnos desde ben cedo en hábitos saudables de nutrición, cidadanía, hixiene,… Con todo, entregámoslles un móbil ou unha tableta sen lles darmos ningunha instrución sobre como o deben usar. Utilízano sen ningunha supervisión, agás quizais bloqueos parenterais para páxinas web con contido violento ou inadecuado. Aquí adoita rematar a nosa educación neste tema. Isto non abonda.

O mundo dixital é complexo pero coñecer uns principios básicos para o seu uso seguro, responsable e saudable son esenciais. As novas xeracións deben ter unha identidade dixital. No mundo actual é tan esencial coma un curriculum vitae. Pero a reputación dixital que moitos adquiren usando as redes de forma inadecuada pode lastralos.

Esta formación da comunidade educativa, a través de diversas actividades en colaboración cos nosos socios romaneses e italianos é a que levamos a cabo no noso proxecto.

Temos que ter en conta que estamos a principios do segundo ano do noso proxecto e, de momento, só podemos ver parcialmente os resultados.

O foco durante o primeiro ano foron as familias e mais o alumnado. Durante o segundo será principalmente o profesorado e haberá un reforzo do que se tratou no primeiro ano para as familias e os alumnos.

Enlace ao TwinSpace:

https://twinspace.etwinning.net/11201

Outros enlaces

http://www.educa2.madrid.org/web/centro.ies.albeniz.leganes/  (web do centro)

http://eyeswechoose.blogspot.com.es/ (blog do proxecto)

Obxectivos:

O noso obxectivo xeral é aprender a educar no uso seguro, responsable e saudable da tecnoloxía.

Os nosos obxectivos específicos son:

1. Dotar os alumnos de información útil e legal para que coñezan como usar as redes de forma eficiente.
2. Axudar as familias e o persoal docente a redirixir condutas e problemas sociais directamente asociados ao mal uso das redes.
3. Crear un modo de comunicación rápido e fiable entre a escola e as familias.
4. Aprender e compartir experiencias dos socios internacionais acerca de problemas sociais e educativos similares.
5. Traballar colaborativamente con institucións locais, nacionais e internacionais para atopar solucións ás nosas preocupacións.
6. Modificar as indicacións no centro e os plans en relación aos usos dixitais.

Como xorde a idea de levar a cabo este proxecto?

Nos últimos anos detectáronse problemas de relación/grupais que, aínda reflectíndose no ámbito escolar, tiñan o punto de partida fóra do centro. Dado que o alumnado que asiste aos centros adoita provir dos seus arredores, iso significa que as relacións persoais que se establecen son, a maioría das veces, de amizade, tamén fóra do centro. É dicir, os conflitos dentro de grupos de amigos/coñecidos creados fóra repercuten no comportamento no centro.

O feito de que unha gran parte desas relacións teñen lugar a través das redes sociais, non importa que o alumnado en conflito estea separado fisicamente (en diferentes aulas/grupos), levounos a formulármonos o mal uso que se fai do mundo dixital. De aí que o noso principal obxectivo sexa EDUCAR na súa correcta utilización. Tratamos o uso seguro, responsable e saudable da tecnoloxía.

 

Actividades

 Charlas tanto dentro da aula (titoría, presentacións), coma fóra (Educalike) sobre o uso seguro, responsable e saudable das tecnoloxías incluíndo Internet e redes sociais.

 

Creación de presentacións aos socios, de cuestionarios, de grupos en redes para a súa análise, dun Twitter institucional ( @Albenizprojects), de logos, debates, de investigación sobre certos temas (netiqueta, cyberbulling).

Debates sobre o uso real do mundo dixital que fan os nosos alumnos e as súas familias, creación de cuestionarios sobre este uso para compartir cos nosos socios, análise de resultados e comparacións, propostas de solucións, debates sobre as charlas sobre o tema (Policía e Educalike), análise de resultados despois de certas actividades (ex, creación de grupo/clase en Whatsapp, Twitter usando criterios de netiqueta), debates sobre situacións reais/simuladas nas que se reflicten conflitos xerados nas redes, propostas para a creación dun “handbook” sobre o uso correcto das redes.

Que papel tivo o centro escolar e mais o claustro no proxecto conducente a educar os alumnos para formar parte dunha cidadanía responsable (p. ex. ensinando a previr riscos na publicación de datos persoais, en comentarios…)?

Aínda que durante o curso anterior os profesores tiveron un gran papel dentro do liderado das actividades en titoría relacionadas co tema, non é ata este curso cando serán o punto clave. Participaron en charlas dentro da Escola de Pais pero máis desde o interese persoal ca desde o profesional. A información que recibirán este ano será como incluír os seus novos coñecementos na súa aula, non só como titores senón como profesores que inclúen a tecnoloxía dentro da súa materia: como xestionar a INFOXICACIÓN, técnicas de curación de contidos, impactos na saúde, técnicas de lectura (traballo para modificar a lectura en F, multitarefa versus alternancia continua de tarefas, a xestión de contidos con dereitos de autor, Creative Commons).

De que xeito promove este proxecto eTwinning a cidadanía dixital? Que espazos e ferramentas da plataforma contribúen de forma máis eficaz a formar na cidadanía dixital? Hai algunha diferenza no trato deste tema nos países dos teus socios europeos con respecto a España? Que diferenzas, semellanzas?

A identidade dixital é esencial para os nosos alumnos no mundo globalizado no que vivimos. Isto é algo que compartimos todos os habitantes do planeta. A definición de Cidadanía Dixital definida como as normas de comportamento que lle concirnen ao uso da tecnoloxía considérase en proceso de definición permanente a medida que evolucionan as posibilidades da tecnoloxía.

A cidadanía dixital supón a comprensión de asuntos humanos, culturais e sociais relacionados co uso das Tecnoloxías da Información e a Comunicación (TIC), así como a aplicación de condutas pertinentes a esa comprensión e aos principios que a orientan: ética, legalidade, seguridade e responsabilidade no uso de Internet, as redes sociais e as tecnoloxías dispoñibles.

Un cidadán dixital ten dereito ao acceso ás Tecnoloxías de Información e Comunicación (TIC) e á súa apropiación, ao desenvolvemento de habilidades dixitais, ao acceso á información en liña de forma segura, transparente e privada, así como á participación a través de medios tecnolóxicos.

Todo isto é o tema do noso proxecto. En canto a eTwinning se refire, consideramos que é o feito de poder compartir as nosas experiencias na plataforma e no espazo Twinspace o que o converte nun medio de difusión e traballo esencial.

Sendo o problema base do noso proxecto, un problema global, existen poucas diferenzas entre os socios. Os profesores, as familias e os alumnos comparten a mesma desinformación e ansiedade sobre como axudar a solucionar malos hábitos.

A única diferenza atópase  en que rede social é máis usada nun país ou noutro.

 Como contribuíron as familias dos alumnos á formación destes como cidadáns activos? Nunha escala de 1 a 10, e en termos xerais, que lugar ocuparía “o grao de “cidadán dixital” destas familias? Teñen algunha formación neste tema?

 As familias teñen unha gran preocupación sobre o tema. Normalmente cren que os seus fillos/as saben máis sobre tecnoloxía ca eles. Isto é certo en canto ao uso físico das ferramentas (que botóns hai que apertar para…) pero non no que se refire ao sentido común que debe aplicarse no seu uso. Os dous grupos comparten un gran descoñecemento sobre o que é realmente o mundo dixital.

A Escola de Pais que se creou nos centros permítenos formar os pais/nais concienciados de que eles tamén deben ter a súa identidade dixital e acompañar os seus fillos/as mentres estes a adquiren. Cremos que aínda estamos en proceso de aprendizaxe pero a estas alturas do proxecto e partindo de que, en xeral, o seu grao era próximo ao 3, agora estarían nun 6.

Estes son enlaces a documentos compartidos coas familias e que se explicaron en diferentes charlas:

https://drive.google.com/open?id=0BzdwlwMiQvGROGdJN01rVnBHTDA

https://drive.google.com/open?id=0BzdwlwMiQvGRajVoUzB6R0kwenc

https://drive.google.com/open?id=0BzdwlwMiQvGRWVlPNWllajdhdDA

Cambiou a idea que o alumnado tiña, antes e despois de facer o proxecto/actividades, sobre as regras de comportamento na rede?

Como mencionamos anteriormente, só estamos a metade de camiño no noso proxecto. Durante o primeiro ano, a información traballada tiña que ver máis coa netiqueta e a privacidade nas redes ca cunha visión máis extensa do mundo dixital. É neste curso escolar no que se van traballar temas máis específicos como dereitos, saúde e responsabilidade.

Consideramos que o proxecto si está a modificar as condutas e os usos dado que, a estas alturas do curso en anos anteriores, xa se detectaban problemas relacionais derivados das redes e aínda non hai ningún caso.

Que impacto tivo este proxecto/actividades (ou a temática do proxecto, ou algunha actividade en concreto) no claustro? Hai unha maior sensibilización cara ao comportamento na rede? Tómanse máis precaucións, de que tipo? Corríxense malas actuacións? Establecéronse protocolos novos? Cambiou a disposición do mobiliario da aula de informática, p. ex.?

Co comezo do proxecto toda a comunidade escolar decatouse do descoñecemento que temos sobre o tema. Isto foi un clarificador punto de partida: o interese de todos por aprender para educar.

Por iso, modificouse o Plan de Acción Titorial do centro, creouse a Escola de Pais, elaborarase un “handbook” sobre o tema que se compartirá en todas as plataformas que usamos e crearase un protocolo de cyberbulling.

As disposicións físicas dos elementos non se poden cambiar debido á relación espazo/número de alumnos que as usan pero traballarase cos problemas de saúde que poidan derivar de malas posicións.

Entendemos que cando remate o proxecto as respostas ás preguntas formuladas poderán ser contestadas de forma positiva e polo miúdo pero, aínda estamos niso.

 Ana Mª Sotres Landache (en nome de 64 docentes participantes no proxecto).

Equipos de centro